Steve Jobs-scholen, een feit of illusie?

Onderwijs voor Nieuwe Tijd, oftewel O4nt, wil vanaf augustus 2013 Steve Jobs-scholen op poten zetten verspreid over heel Nederland. Zij, bij O4nt, gaan ervan uit dat door de uitvinding van de iPad de opvoeding van jonge kinderen compleet anders verloopt. Spelenderwijs doen hele jonge kinderen ervaringen op die later van belang zullen zijn. Dit toont aan dat ons onderwijs de dag van vandaag niet is aangepast aan de snel veranderende technologieën. Dit vraagt dus een aanpassing voor het onderwijs en O4nt heeft een aanzet gegeven om die aanpassingen toe te passen.

Op deze scholen zullen kinderen aangepast ICT-onderwijs krijgen. O4nt gaat ervan uit dat elk individu zich maximaal kan ontwikkelen en versterken. Het ICT-onderwijs bestaat uit een fysieke component (aanwezigheid in het schoolgebouw) en een virtuele component (digitale aanwezigheid). De fysieke component is het hele jaar open van 8.30 uur tot 18.30 uur. Er zullen geen klaslokalen zijn. De virtuele component is het gehele jaar non-stop open. Bovendien is de virtuele leeromgeving overal bereikbaar. Leren zal dus iets zijn dat overal kan plaatsvinden. Kinderen moeten aanwezig zijn, maar niet zo vaak als in het klassiek onderwijs.

Dit soort ICT-onderwijs is voornamelijk gericht om competenties te ontwikkelen specifiek voor de 21^e eeuw. Denk maar aan kritisch denken, probleem oplossend handelen, communicatie, creativiteit, samenwerking, innovatie en aanpassingsvermogen. Ouders spelen een belangrijke rol in dit soort leren. Zij zullen een actieve rol opnemen in het onderwijsproces en bij de organisatie.

Dit zou een erg radicale verandering betekenen van ons gehele onderwijssysteem. Maar extreem innovatieve ideeën zijn nodig in onze wereld van snelle evolutie. De vraag is alleen of zulke ideeën het mogelijk maken om ons ‘logge onderwijssysteem’ te kunnen veranderen. Vergelijk maar eens deze twee afbeelding en ga na hoeveel gelijkenissen er nu nog zijn. Realiseer dan dat de ene foto uit 1904 is en de andere uit onze tijd nu. U mag zelf raden welke… U merkt zelf dat in 100 jaar onderwijsevolutie, de basis nog steeds hetzelfde gebleven is. Het klaslokaal kan wel opgewaardeerd zijn met een projector en een beamer, kinderen blijven op dezelfde manier les hebben als een eeuw geleden. 

Frontaal onderwijs is niet meer van deze tijd. O4nt pleit ook om klaslokalen en jaargroepen af te schaffen. Competentiegericht denken is de boodschap. Dit uit zich in de fysieke vorm door ateliers, stormgroepen en projectgericht te gaan werken. In dit filmpje hieronder kunt u zien hoe de Steve Jobs-school eruit zou zien. 

Kinderen en jongeren kijken heel anders aan tegen technologie dan wij. Het onderwijs zal hier dus moeten op inspelen en zijn structuur hier moeten aan aanpassen. Een onderzoek van het Vlaams ministerie van Onderwijs toont dat jongeren beter iets kunnen opzoeken op Google dan iets aan te duiden op een wereldkaart (http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=G3S3O849F).

De Steve Jobs-school zie ikzelf niet snel gerealiseerd worden in België. Het patent op de iPad scholen vind ik ook een brug te ver. Ik denk wel dat het onderwijs voordelen kent door een tablet te introduceren in het onderwijs. Het gaat meer dan het uitdelen van tablet aan elke leerling. De mentaliteit rond het onderwijs zal compleet moeten veranderen. Een school zal ICT moeten uitademen, het moet ingebakken zitten in de kern van het onderwijs: de eindtermen en leerplannen. Elke les kan gekoppeld worden aan de digitale wereld.

Het gevaar die zich echter in het tablet schuilt is dat scholen te radicaal zullen zijn. Vooraleer ze het device in hun school introduceren, moeten ze een doordacht plan en visie hebben omtrent de tablet. Een device kiezen en daarom heen een onderwijsconcept rond ontwikkelen is niet de juiste manier van werken. De tablet moet een middel blijven en mag niet het doel lijken te zijn van het onderwijs.

De tablet wordt vaak aanzien als het device om de motivatie van de leerling erbij te houden. Massaal worden deze aangeschaft en de boeken worden buiten gewimpeld. Maar zijn de leerkrachten klaar om met dit device nuttig te kunnen omgaan? Staan zij volledig achter deze werking? Echte vernieuwing begint met een visie en een concept. De keuze van het device is een beslissing die pas in een later stadium aanbod komt.

Bepaalde bedrijven zijn reeds ontwikkelt om onderwijsinstellingen te ondersteunen om de overstap naar ICT-onderwijs makkelijker te maken. Een greep uit het aanbod:

• http://www.tabbled.com/ - Belgisch bedrijf die tablet pc’s distribueert voor scholen
• http://www.dieter.nl/
• http://www.seegenius.nl/ - Nederlands bedrijf die Apple producten introduceert in het onderwijs
• http://www.vanhasseltadvies.nl/
• www.eduadvies.nl

Maar is een device in de klas wel echt nodig? De Waldorfscholen in de VS kiezen resoluut voor een non-screen policy. Daar worden geen computers gebruikt in de klas en toch stuurt de technische elite van Silicon Valley er hun kinderen naar toe. Op zulke scholen wordt speciale aandacht gevestigd op fysieke activiteit en het leren door middel van creatieve, hands-on taken.

Er zijn dus duidelijke voor- en tegenstanders van de technologische revolutie. En dat zou zeker moeten kunnen. Ouders moeten zelf de keuze kunnen maken om hun kind naar een technologische school te sturen ter voorbereiding van de toekomst of ze sturen hun kind naar een traditionele school met een duidelijk non-screen visie. 

Bronnen:
http://www.mediawijzer.net/professionals/nieuws/manifest-steve-jobs-school-online (geraadpleegd op twee december 2012)
http://www.nytimes.com/2011/10/23/technology/at-waldorf-school-in-silicon-valley-technology-can-wait.html?_r=0 (geraadpleegd op twee december 2012)
http://www.demorgen.be/dm/nl/2461/Opinie/article/detail/1421500/2012/04/11/Maak-van-elke-school-een-Steve-Jobs-school.dhtml (geraadpleegd op twee december 2012)
http://www.painetworks.com/previews/jp/jp5057.html (geraadpleegd op twee december 2012)
http://o4nt.nl/documenten/ (geraadpleegd op twee december 2012)