'Hans Bennis pleit er in het tijdschrijft 'Onze taal' voor dat onderwijs zich moet aanpassen aan jongerentaal en nieuwe communicatiemiddelen. Hij stelt dat ‘de nieuwe communicatie via computers en smartphones ‘een creatief proces is waarbij kennis van de taal moet worden verondersteld. Het moet toegejuicht worden dat jonge mensen schrijftaal zien als een eigen communicatiemiddel. De taal die jongeren gebruiken noemt Bennis‘Het kortnederlands’. Het Kortnederlands wordt gebruikt op de pc en bij smartphones.’ (De Morgen, 2012)
‘In de lessen Nederlands zouden jongeren als taak een tekst kunnen inkorten tot een twitterberichtje, een sms-woordenboek maken, Wordfeul kunnen spelen (een digitale variant van scrabble, speelbaar op iPads, tablets). Aan de hand van de bevindingen van jongeren, kan besproken worden welke principes en regels aan taalgebruik ten grondslag liggen.’ (De Morgen 2012)’
Uit de
voorstellen van Bennis zijn wel enige didactische principes af te leiden.
Het spelen van taalspellen als Wordfeud heeft enkele voordelen. Het competitieve stimuleert lerenden en daagt hen uit. Tijdens het spelen, kunnen leerlingen chatten met elkaar. Tijdens de chat-sessie kunnen leerlingen discussiëren over het waarom wel of niet bestaan van een woord, advies geven over de schrijfwijze, .... De leerkracht zal dit natuurlijk wel moeten ondersteunen.
Een écht nadeel vanWordfeud is dat de Nederlandse spelling vaak niet klopt. Je zou leerlingen een lijst kunnen laten aanleggen van woorden waarvan zij dachten dat ze correct waren en die door Wordfeud niet aanvaard werden, en omgekeerd. Na de Wordfeudsessie kunnen deze lijsten dan overlopen worden. Ook hieruit kan geleerd worden. Misschien stimuleert het zelfs enig kritisch inzicht omtrent het gebruik van nieuwe technologieën. Denk maar aan het feit dat niet alle informatie die men op internet vindt, correct is.
Andere mogelijk zinvolle taalspelen zijn Wordflick, (woorden puzzelen), Letris 2 (soort Tetris), woordspel, bejazzled, galgje, the rebus show (nog niet in het Nederlands), Ruzzle (zoals Boggle), en Denksport NL. Hoe meer afwisseling, en hoe meer kans om op het eigen niveau te spelen, hoe groter de leerresultaten zullen zijn.
Door het inkorten van teksten tot een sms (160 tekens)
of Twitter-bericht (140 tekens) wordt geleerd de essentie uit een
tekst te halen. Het gebruik van sms-taal kan een aanleiding zijn om
het te hebben over aangepast taalgebruik naargelang de situatie. Dit
is zeer belangrijk. Meer en meer solliciteren jongeren via online
media. Zij moeten zich ervan bewust blijven dat een sollicitatie aan
bepaalde verwachtingen hoort te voldoen. Zo is een lettertype .25
niet echt gepast. Verder moet men voorzichtig zijn met het gebruik
van google vertaler wanneer men zijn taalkennis wil onderstrepen.
Jongeren moeten gestimuleerd worden tot kritisch denken over hun
eigen digitaal schrijfgedrag. Jongeren die niet
de middelen hebben om zich te verdiepen in al die nieuwe media krijgen door het gebruik ervan op school de kans om mee te zijn met hun leeftijdsgenoten. Op voorwaarde natuurlijk dat de school de daarvoor de nodige voorzieningen treft.
Applicaties
kunnen ook gebruikt worden om vreemde talen te leren. In spelletjes
komt dezelfde woordenschat vaak herhaaldelijk terug, wat resulteert in
een sterkere inslijping. Onderzoek wees uit dat de leerresultaten enkel
stijgen als de apps ook thuis (buiten de schoolcontext) gebruikt
worden. Door leerlingen met deze apps te laten oefenen, zullen ze
degene die ze leuk en uitdagend vinden thuis ook uitproberen,
eventueel samen met hun ouders.
Er zijn enkele voorwaarden voor zinvol gebruik van mobiele technologie binnen taal- en schrijfonderwijs. Men moet zich afvragen wat het doel is van de taak. Pas daarna kan men een geschike taak selecteren. 'Taken moeten authentiek zijn. Voorbeelden van authentieke taken zijn het opzoeken en becommentariëren van filmrecenties of het bediscussiëren van weekendplannen. (Ghotekar. S.J., 2012) Ze moeten de leerder in staat stellen te communiceren met een voor hen relevant en authentiek publiek. Het nut van het geleerde moet duidelijk zijn. Stimulerende en authentieke contexten leiden tot hogere motivatie. De omgeving moet uitdagend, maar niet te bedreigend zijn. Wanneer aan deze voorwaarden voldaan wordt, krijgen leerders meer controle over hun eigen leerproces en leidt het gebruik van electronische communicatie tot grotere gelijkheid, participatie en autonomie.' (Guarda. M., 2012). Bovendien wordt op deze manier het verwerven van competenties en vaardigheden gemaximaliseerd. (Ghotekar. S.J., 2012)
Het zoveel mogelijk schrijven in zinvolle, realistische en authentieke contexten, zou de schrijfvaardigheden dus bevorderen. En waarmee schrijven jongeren? Vooral met mobiele technologie!
Guarda M. (2012), Comuter-Mediated-Communication and Foreign Language Education, Journal of e-learning and Knowledge Society, v.8, n.3, 15-27. Retrieved from
http://www.academia.edu/1990522/Computer-Mediated-Communication_and_Foreign_Language_Education
Ghotekar. S.J., (2012), The use of Mobile Phones in the English Language Classroom. Journal of Biological Chemistry. Retrieved from http://www.aygrt.net/PublishArticles/359.aspx
Het lijkt me inderdaad beter om het 'kortnederlands' te onderwijzen in een lesmoment.
BeantwoordenVerwijderenDaarbij kan het ook handig zijn om leerlingen aan te tonen wat de voordelen ervan zijn. Zo kan een student bij het studeren van een tekst ervoor kiezen om de hoofdlijnen in het 'kortnederlands' neer te schrijven, wat sneller leest. Als ze hier behendig in zijn, zouden ze zelfs een volledige tekst in het kortnederlands kunnen instuderen. Wat een zekere tijd bespaart en sneller een link legt met de betekenis van de woorden. Studenten gebruiken al langer een verkorte vorm van de Nederlandse taal als ze hun leerstof samenvatten. Dus een lesmoment om het gebruik van het 'kortnederlands' efficiënter te maken is volgens mij een goed idee. Als er nadelen aan verbonden zouden zijn, dan denk ik dat er bij een deel van de leerlingen eventueel een verwarring kan ontstaan tussen het echt nederlands en het 'kortnederlands'. Maar ik denk dat dit in het algemeen niet vaak zal voorkomen. De taalvaardigheid zal er niet onder lijden, aangezien het 'kortnederlands' uit het Nederlands is ontstaan. En dus kennis van de Nederlandse taal verondersteld voor het gebruik. Leerlingen zullen het Nederlands wel kunnen onderscheiden van het kortnederlands. Jongeren maken steeds meer en ook vroeger gebruik van een gsm, smartphone, tablet of pc. Dus vroeg of laat zullen ze het kortnederlands gebruiken om te communiceren. We communiceren ook steeds meer met behulp van technologie. Als we ervan uitgaat dat dit alleen maar meer zal worden in de toekomst, wie weet, komt er een tijdperk aan waar mensen enkel communiceren via technologische apparaten.
Dat 'Wordfeud' studenten pseudowoorden als echte woorden kan laten aanleren, is een probleem dat verholpen kan worden in een volgende versie. De applicatie bevordert de creativiteit van de leerlingen, daar ga ik mee akkoord.
Taalonderwijs gaat over het gebruiken van een taalregister, dit op een concrete manier en op het juiste moment.
BeantwoordenVerwijderenDoor de technologische evolutie is het kortnederlands vanzelf onstaan. Het heeft zich toegevoegd aan ons taalregister. Het onderwijs heeft volgens mij de taak dit register te stroomlijnen, aan te leren aan alle leerlingen (gelijke kansen) en de mogelijkheid te bieden het te oefenen. Hier knelt echter het schoentje. Vele Vlaamse scholen hollen op het vlak van digitale infrastructuur hopeloos achterop. Ze moeten het vaak doen met de afdankertjes van de privé. Hoe lossen we dit op zonder in de val te trappen van de platte commercie (lees: een gesponsorde school) ?