Het digitale bord, een toegevoegde waarde?

Stijn Van Laer, verbonden aan de Universiteit Antwerpen stelde vast dat in Vlaanderen, alhoewel ruim 70 % van de leraren in secundaire scholen over een digitaal bord kan beschikken, slechts 62  % ermee werkt, wat het totaal van de Vlaamse leraren anno 2011 op een luttele 44 % brengt.  Hierin loopt Vlaanderen achter ten opzichte van andere Europese landen waaronder Nederland en Engeland.

Leraren geven vaak aan dat ze wel degelijk met een digitaal schoolbord willen werken maar dat ondanks de vele bijscholingen die er mogelijk zijn, ze toch op hun honger blijven zitten en dat de nascholingen onvoldoende afgestemd zijn op hun werkelijke behoeften.

Digitale borden komen meer voor in het gemeenschapsonderwijs dan in de andere netten, dat ze er meer gebruikt worden, is niet gezegd.  Wat wel een zekerheid is, is dat de leraar ASO er meer gebruik van maakt dan de leraar TSO of BSO.

De toegevoegde waarde van het digitale bord blijft voor velen achterwege, de meeste leraren gebruiken het als een krijtbord 2.0 .  Het interactieve gebruik van een digitaal bord beperkt zich veelal tot een powerpointpresentatie.   Van Laer onderscheidde na observatie van leraren die al met een digibord werken, de volgende fasen.

fase 1: Digitaal bord vervangt het krijtbord. 

De leraar gebruikt het digitale bord als vervanger van het krijtbord.  De leerstijl van de leraar blijft dezelfde.

fase 2: Beginnende gebruiker

De leraar gebruikt een breder scala aan computervaardigheden waaronder filmpjes en visuele presentaties.

fase 3: Geïnitieerde gebruiker

De leraar wordt zich meer en meer bewust van de mogelijkheden van het digibord.  Leraren gaan hun eigen vaardigheden combineren met die van de leerlingen.   Er ontstaat een nieuwe didactiek.  Op dit punt zeggen leraars: 'Ik zou nooit meer kunnen lesgeven met een krijtbord.'

fase 4: Gevorderde gebruiker

Leraren geraken geboeid door de oneindige mogelijkheden van de technologie.   Hun vaardigheden nemen toe en ze linken deze met andere technologieën waaronder scanners, tablets, iPads, ....

fase 5: Synergetische gebruiker

Leraar en leerlingen ontwikkelen samen technische vaardigheden waardoor een nieuwe pedagogische en didactische visie onvermijdelijk is.  Technologie brengt zowel hun technische als cognitieve vaardigheden naar een hoger level.

De meerderheid van de Vlaamse leraren haalt fase 3, en wat de didactische aanpak betreft, blijven we eerder steken in fase 2.  De reden dat Vlaanderen achterop hinkt, is volgens Van Laer te verklaren doordat de aankoop van een digibord vaak een top-down beslissing is, gemaakt door een directeur of een ICT-coördinator.

Het technische luik van het digitale bord is voor leraren vaak geen probleem, maar het didactische is dat wel.  Hier ligt een uitdaging voor de uitgevers, softwareontwerpers, leraars en lerarenopleiders om de hedendaagse technologische middelen te combineren, zodanig dat er een nieuwe pedagogie ontstaat die met deze technologie perfect assembleert.

De koudwatervrees van veel leraren voor het digibord heeft natuurlijk alles te maken dat met de opkomst van het digitale bord  het krijtbord curiosum dreigt te worden.  Het Vlaamse onderwijsveld dat van nature behoudsgezind is, moet hier haar heilige graal bij het groot huisvuil zetten.  Dit vergt een mentale overgangsfase, die zijn tijd zal duren.  Maar ongetwijfeld zal na dit rouwperiode het besef komen dat er maar één weg vooruit is namelijk die van de toekomst.  Geef de leerkrachten de  nodige tijd en ondersteuning en ze zullen het digibord omarmen alsof het hun eigen kind is.

Bronnen:

http://www.scribd.com/fullscreen/78729846?access_key=key-19sas69p1r9v95h7cf0g

http://www.digitaleborden.be/digitaleborden/bijlagen/Digitale%20didactiek%20PHL.pdf

http://www.klasse.be/leraren/24856/smartboards-renderen-niet/