Open source software in het onderwijs

Open source software in het onderwijs

Er wordt al een hele tijd geijverd om scholen open source software te laten gebruiken. In de beleidsnota 2009-2014 lezen we dat de minister werkelijk het gebruik van open source software in het onderwijs wil stimuleren. Maar toch slaat het om de één of andere reden niet aan in elke school.

Waarom lijkt het dat open source zo weinig respons krijgt in het Vlaamse onderwijs?

Jan De Craemer, ICT-expert van het departement Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap, vergelijkt in een Edublog het open sourceverhaal met ‘de trage mars van de pinguïns’. Hij trachtte een vijftal jaren geleden open source bekend te maken in de Vlaamse scholen. Dit verliep zonder veel succes. Twee jaar lang liep de campagne. Via publicaties, vormingsdagen, experimenten in scholen, de verdeling van cd’s met Ubuntu (een besturingssysteem dat ter vervanging van of naast het geïnstalleerde besturingssysteem kan worden gebruikt), het opstarten van een Open Bron Software-leermiddelendatabank op KlasCement, … trachtte men de scholen te sensibiliseren. Toch ziet De Craemer drie interessante redenen om open source in te voeren, open source is namelijk:

1.    stabiel, veilig en uitwisselbaar;

2.  gratis en kostenefficiënt;

3. een democratisch alternatief dat dicht aansluit bij de onderwijswaarden (kennis delen, samenwerken, ervaringen uitwisselen, …).

Velen durven, volgens doctor Hans Paijmans Paijmans van de universiteit te Tilburg, niet overschakelen naar open source omdat ze te weinig zelfvertrouwen hebben. Ze blijven liever bij hetgeen dat iedereen gebruikt, vooral omdat ze dan ergens terecht kunnen wanneer er iets misgaat. Jan Stedehouder vindt dat de oorzaak van het wijdverspreide gebruik van Microsoft in het onderwijs ligt bij de dumpingprijzen die Vlaanderen hanteert. Zo werkte het departement justitie ooit met OSS-desktops (Open Source Software), terwijl nu Windows wordt gebruikt. Een aantal jaren geleden werd namelijk voor de eerste keer een megadeal afgesloten tussen het onderwijs en Microsoft. In die tijd noemde dat MS KIS 1, nu zitten we aan MS KIS 3 en het contract loopt nog door tot 2013. ‘KIS’ staat hier voor ‘Keep it simple’, wat tevens het eerste opzet was toen het contract werd afgesloten. Voordien kocht de ene school relatief goedkope software aan, terwijl de andere peperdure commerciële pakketten aankocht. Volgens het MS KIS 3 contract stijgt de kostprijs naarmate er meer computers op school zijn. Voor de MS KIS 4 is het mogelijk dat Microsoft de kostprijs bepaalt aan de hand van het lerarenkorps. De prijsberekeningen gebeuren in het hoger onderwijs reeds op deze manier met het Campus Agreement.

Kiezen tussen open source of Microsoft hoeft niet, maar De Craemer raadt wel aan om te streven naar een én-én-verhaal. Hij ziet eerder problemen in het beleidsvoerende vermogen en de visie van scholen wanneer het over ICT gaat. Er zijn scholen die veel tekortkomingen vertonen wat betreft de aankooppolitiek van ICT-infrastructuur, de keuzes omtrent de plaatsing, het beheer en onderhoud van de computers en de inzet van de ICT-coördinatoren.

Het Don Boscocollege

Een voorbeeld van een school die wel de overstap maakt is het Don Boscocollege. Zij zetten de stap naar Open Office omdat er veel geld uitgespaard, daar de school anders zo’n dertig euro per computer per jaar moet betalen voor de Microsoftproducten. Met het geld dat nu wordt uitgespaard, investeert het Don Boscocollege in een ICT-basisuitrusting. De overgang naar Open Office werd een jaar voorbereid, waardoor de kans op slagen veel groter was. Als school moet je immers weten wat en waarom je iets doet. Verder benadrukt het Don Boscocollege dat de leerplannen voor ICT geen vaardigheden nastreven die pakket- of tijdsgebonden zijn.

De voor- en nadelen van open source software:

Voordelen:

·         zal nooit verdwijnen;

·         kan gecombineerd worden met commerciële software;

·         geen licentiekosten;

·    scholen kunnen de software op cd zetten en deze op zoveel computers installeren als ze willen;

·         veel gratis beschikbare software (niet alles is gratis);

·        leerlingen leren beter om allerlei informatie, software, ... omtrent open source op te zoeken met het internet voor school- en privégebruik (er is een heel groot aanbod open source software, je moet dus weten wat je nodig hebt voor je begint te zoeken);

·         geen kosten aan updates of upgrades van verouderde versies;

·         ICT-specialisten kunnen de broncode zelf aanpassen.

Nadelen:

·         het aanbod is nog te versnipperd doordat er heel veel keuze van open source software;

·         een beginnend gebruiker wordt afgeschrikt door het grote aanbod;

·      open source software wordt minder ondersteunt door de ICT-markt, waardoor de gebruiker vaak zelf handleidingen en dergelijke moet opzoeken.

Persoonlijke bevinding

Ikzelf heb onlangs OpenOffice geïnstalleerd om het eens uit te testen, en ben er zeer tevreden mee. Het is soms wel even zoeken waar hetgeen staat dat ik nodig heb, maar dat is bij elke nieuwe software. Kortom, ik raad iedereen het aan om het ook eens uit te testen!

Bronnen

http://www.ond.vlaanderen.be/ict/ondersteuning/oss/vrijesoftwareadvies-werkgroep.pdf (geraadpleegd op 22 november 2012).

http://www.ond.vlaanderen.be/ict/infrastructuur/MS-raamovereenkomsten.pdf (geraadpleegd op 22 november 2012).

http://www.scribd.com/embeds/78729846/content?start_page=1&view_mode=list&access_key=key-19sas69p1r9v95h7cf0g (pp 32-34, geraadpleegd op 26 november 2012).

http://www.ubuntu-be.org/nl (geraadpleegd op 26 november 2012).